6 Şubat 2023’te yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremler, resmi rakamlara göre 50 bini aşkın insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Ancak bu ölümler yalnızca doğanın kaçınılmaz bir sonucu muydu? Yoksa asıl suçlu yıllardır bilime ve mühendislik kurallarına sırt çeviren, rant uğruna insan hayatını hiçe sayan bir sistem miydi?
Türkiye, dünyanın en aktif deprem kuşaklarından biri üzerinde yer alıyor. Deprem gerçeği, bu ülke için yeni değil. 1999 Gölcük depreminin ardından atılan adımlar, sözde çıkartılan yönetmelikler ve yapılan vaatler, 6 Şubat gecesi koca bir enkazın altında kaldı. Binlerce bina saniyeler içinde yerle bir olurken, biz bir kez daha “deprem değil bina öldürür” gerçeğiyle yüzleştik.
Peki, bu yıkımın sorumluları kimler? Kağıt üzerinde depreme dayanıklı olması gereken binalar nasıl oldu da kum yığınına dönüştü? Müteahhitlerden denetim mekanizmalarına, belediyelerden merkezi hükümete kadar herkesin sorumluluğu varken neden hiçbir hesap sorulmadı? Üstelik depremden sonra halkın dayanışmasıyla ayakta kalmaya çalışan bölgelerde insanlar, sahipsiz bırakıldı.
Deprem bölgesinde hâlâ enkaz kaldırma işlemleri bitmemişken, yurttaşlar barınma ve temel ihtiyaçlara ulaşmakta zorlanırken, yetkililer bir kez daha sorumluluğu üzerlerinden atmaya çalışıyor. Kızılay’ın çadır satması, AFAD’ın koordinasyon eksikliği, devletin yardımda geç kalışı hafızalardan silinmeyecek skandallar olarak tarihe kazındı.
Türkiye’de afet yönetimi, bilimsel bir temelden uzak olduğu sürece benzer felaketlerde aynı acıları yaşamaya mahkumuz. Yapı denetim sisteminin rant ilişkilerinden bağımsız hale getirilmesi, belediyelerin ve ilgili kurumların siyasi çıkarlarla değil, halkın güvenliği gözetilerek hareket etmesi hayati öneme sahip. Unutmamalıyız ki bu topraklarda deprem kaçınılmaz; ancak ölümler, ihmalkârlık ve rant uğruna göz yumulmuş çürük binalar kadar kaçınılmaz değil.
Bugün, kaybettiklerimiz için yas tutarken, yarın bir daha böyle bir acıyı yaşamamak için hesap sormak zorundayız. Çünkü gerçek adalet, yıkılan binaların altında kalmamalı!
harika!